Mammografia jest to obrazowa metoda badania gruczołu piersiowego (sutka) z użyciem promieni rentgenowskich (promieni X). Badanie to wykonuje się specjalnym aparatem rentgenowskim (mammograf). Pozwala to na odróżnienie poszczególnych struktur oraz zmian patologicznych w sutku.
Zdjęcia mammograficzne pozwalają uwidocznić prawidłowe struktury sutka i ewentualne ich zmiany:
- tkankę gruczołową,
- łącznotkankowe podścielisko,
- główne przewody mleczne,
- tkankę tłuszczową,
- żyły piersi,
- skórę,
- brodawkę sutkową.
Obraz prawidłowego sutka zmienia się z wiekiem. W przypadku zaistnienia nieprawidłowości można stwierdzić:
- patologiczne zagęszczenia, guzy,
- zwapnienia,
- poszerzenia żył,
- pogrubienie skóry,
- wciągnięcie brodawki sutkowej,
- powiększenie węzłów chłonnych dołu pachowego.
CZEMU SŁUŻY BADANIE?
Mammografia jest podstawowym badaniem radiologicznym gruczołu piersiowego. Pozwala na wczesne rozpoznawanie i wykrywanie guzków o średnicy około 0,5 cm i zmian tzw. bezobjawowych. Badanie palpacyjne sutka umożliwia wykrycie guzów o średnicy powyżej 1 cm. Skuteczność diagnostyczna mammografii, połączona z badaniem klinicznym palpacyjnym, oceniana jest na 80-97%. Szczególnie przydatna jest w badaniach przesiewowych. Ponadto badanie mammograficzne pozwala na: pobieranie materiału do badania mikroskopowego, właściwe ukierunkowanie biopsji, śródoperacyjną kontrolę wyciętego materiału, obiektywną kontrolę wyników leczenia chemicznego (chemioterapii) i/lub radiologicznego raka sutka.
WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA
1. Badanie profilaktyczne:
- u kobiet od 40 roku życia, przerwa pomiędzy badaniami powinna wynosić 2 lata; po 50 roku życia powinno wykonywać się mammografię raz w roku.
- u kobiet poniżej 40 roku życia ze zwiększonym ryzykiem raka sutka (np. występowanie raka sutka w rodzinie, dysplazja gruczołu piersiowego).
2. Przed rozpoczęciem terapii hormonalnej.
3. Podejrzenie zmiany w sutku: guz, wciągnięcie brodawki lub skóry, wyciek z brodawki, ograniczone bóle, torbiel, karcinofobia.
4. Po amputacji sutka jako badanie kontrolne.
5. Po radio- i/lub chemioterapii do oceny stopnia regresji guza sutka.
6. W przypadku niejednoznacznych objawów ropnia sutka: przed rozpoczęciem leczenia, a następnie po 2 tygodniach po ukończeniu antybiotykoterapii.
Badanie jest wykonywane na zlecenie onkologa, chirurga, ginekologa
BADANIA POPRZEDZAJĄCE
W niektórych przypadkach przed mammografią wykonuje się ultrasonografię (USG) lub biopsję cienkoigłową gruczołu sutkowego.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA
Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, jednakże zaleca się, aby badanie to przeprowadzać w I fazie cyklu miesiączkowego.
OPIS BADANIA
Do badania pacjentka rozbiera górną połowę ciała. Zdjęcia rentgenowskie wykonuje się w dwóch podstawowych projekcjach. W projekcji góra-dół oraz w projekcji bocznej, pacjentka pozostaje w pozycji stojącej. Badana pierś jest uciśnięta między podstawką z kasetą rentgenowską a plastikową płytą kompresyjną. Projekcję boczną wykonuje się celem uwidocznienia zmian leżących głęboko w gruczole, zwłaszcza blisko ściany klatki piersiowej – zmian trudnych do badania palpacyjnego. Podstawowe projekcje uzupełnia się czasami projekcją skośną w celu uwidocznienia zmian w tzw. ogonie Spence’a i dla oceny pachowych węzłów chłonnych.
W badaniach przesiewowych stosuje się projekcję skośną.
CZAS
Mammografia trwa kilka minut.
INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE PRZED BADANIEM:
- Ciąża.
- Wyniki innych badań: USG sutków, mammografia.
- Badania radiologiczne – wykonane w ciągu ostatnich kilku miesięcy.
JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?
Nie ma specjalnych zaleceń.
MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU
Bóle sutka, krwiak podskórny.
Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Nie może być wykonywane u kobiet w ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesiączkowego, u których zaistniała możliwość zapłodnienia.